علائم عقب ماندگی خفیف

اگر فکر می‌کنید ممکن است اطرافیان شما عقب ماندگی ذهنی داشته باشند، آگاه بودن از علائم این اختلال می‌تواند به شما کمک کند حمایت مناسب و راه های درمان را پیدا کنید. اگر فرزند شما یا فردی که می شناسید به نظر می رسد در یادگیری و فعالیت های روزمره مشکل دارد، ممکن است دچار ناتوانی ذهنی (ID) باشد. اکثر ناتوانی های ذهنی خفیف هستند. با پشتیبانی، بسیاری از افراد دارای ID می توانند کار کنند و زندگی کامل و عمدتا مستقل داشته باشند.

عقب ماندگی ذهنی چیست؟

عقب ماندگی یا ناتوانی ذهنی که اختلال رشد فکری نیز نامیده می شود، ضریب هوشی کمتر از هوش متوسط است که باعث ایجاد چالش هایی در انجام وظایف روزانه و عملکرد کلی فرد می شود. متخصصان دوره شکل گیری عقب ماندگی ذهنی را معمولاً حدفاصل بین تولد تا هجده سالگی می دانند بنابراین نارسایی هایی را که بعد از سن هجده سالگی شروع می شوند، عقب ماندگی ذهنی تلقی نمی کنند.
عقب ماندگی ذهنی همانند همه اختلالات از شدت و ضعف زیادی برخوردار است. بسته به اینکه هوش کودک در چه حدی باشد، خصوصیات حرکتی، رفتاری، اجتماعی و هیجانی او شکل می گیرد. از این رو مهم ترین عامل قبال بررسی در عقب ماندگی ذهنی عامل هوش است.

عقب ماندگی چه زمانی اتفاق می افتد؟

ID زمانی اتفاق می افتد که مغز کودک به درستی رشد نمی کند یا آسیب می بیند. این یک اختلال عصبی رشدی است. اگرچه هیچ درمانی وجود ندارد، اما مداخلات می تواند به تحصیلات، توانایی های عملکردی و مهارت های اجتماعی کمک کند.

تشخیص عقب ماندگی ذهنی چگونه انجام می شود؟

تشخیص بر اساس سه معیار است:

1. چالش های فکری در زمینه هایی مانند:

یادگیری
استدلال
برنامه ریزی
حل مسئله
داوری
تفکر انتزاعی

2. مشکلات عملکرد انطباقی ناشی از چالش های فکری برای مهارت هایی مانند:

ارتباط
اجتماعی شدن
زندگی مستقل

3. شروع زودرس علائم ذهنی و سازگاری

وجود علائم در دوران کودکی یا نوجوانی

علائم ناتوانی ذهنی

علائم ممکن است در هر فرد دارای ID یکسان به نظر نرسد. نتایج تست IQ و مقداری که ID بر توانایی آنها برای عملکرد تأثیر می گذارد، شدت ID تشخیص داده شده را تعیین می کند.

کم توانی ذهنی دارای انواع و سطوح مختلفی است و طبقه بندی عقب ماندگی ذهنی در DSM5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانپزشکی) به چهار سطح خفیف، متوسط، شدید و عمیق تقسیم‌ بندی شده است.

کم توانی ذهنی خفیف

این دسته از افراد رشد ذهنی کندتری را نسبت به هم‌سن و سالان خود تجربه می‌کنند. هم‌چنین در یادگیری مهارت‌های زندگی و اجتماعی روند کندتری را طی می‌کنند. به دلیل خفیف بودن این اختلال در این افراد می‌توان گفت که می‌توانند با گرفتن کمترین کمک از اطرافیان خود و یادگیری آرام‌آرام مهارت‌های لازم، کارهای خود را خودشان انجام دهند.

کم توانی ذهنی متوسط

از نام این نوع پیداست که نسبت به دسته قبلی شدیدتر و نسبت به دسته بعدی خفیف‌تر است. افراد مبتلا به کم توانی ذهنی نوع متوسط نسبت به نوع خفیف به پشتیبانی بیشتری نیاز دارند. اما این موضوع به این معنا نیست که نمی‌توانند از پس کارهای خود بربیایند. برعکس، این دسته نیز با یادگیری آرام‌آرام قادر خواهند بود زندگی نسبتاً مستقلی را تجربه کنند.

کم توانی ذهنی شدید

این دسته از افراد فرآیند رشد بسیار آرام‌تری دارند و از مهارت ارتباطی قوی‌ای برخوردار نیستند و به طور کامل حرف نمی‌زنند. حتی ممکن است متوجه کلام دیگران نشوند. این افراد نیز با ممارست قادر خواهند بود زندگی شخصی خود را داشته باشند اما برای حضور در اجتماع و بین افراد دیگر باید تحت کنترل باشند.

کم توانی عمیق

بیشتر کسانی که کم توانی ذهنی‌شان در سطح عمیق است به سندروم‌های مادرزاد دچار هستند. این افراد به صورت مستقل قادر به زندگی نیستند و وابستگی شدیدی به نظارت اطرافیان خود دارند. معمولا این دسته دارای مشکلات جسمی بوده و در برقراری ارتباط با دیگران ناتوانند.

تفاوت بین ناتوانی ذهنی و اختلال یادگیری چیست؟

در حالی که ID یک نقص فکری است که در چندین حوزه تداخل دارد، اختلال یادگیری (LD) مختص گروه خاصی از مهارت های تحصیلی، مانند زبان یا ریاضی است. LD مربوط به نحوه یادگیری یک فرد است نه هوش او. برخلاف کودکان مبتلا به ID، آنهایی که ناتوانی یادگیری دارند معمولاً هوش متوسط تا بالاتر از حد متوسط دارند. با حمایت از LD خود، آنها می توانند از دبیرستان فارغ التحصیل شوند و به تحصیلات پس از متوسطه بروند.

علل ناتوانی ذهنی عبارتند از:

• تروما قبل از تولد، مانند عفونت در مادر یا قرار گرفتن در معرض مواد مخدر یا الکل
• تروما در هنگام تولد، مانند کمبود اکسیژن
• ناهنجاری های کروموزومی، مانند سندرم داون و سندرم X شکننده (FXS)
• آسیب سر
• عفونت های شدید دوران کودکی، مانند مننژیت یا سرخک
• سوء تغذیه شدید، قرار گرفتن در معرض سرب، یا مسمومیت با جیوه در کودکی

بهره هوشی، چگونه ارزیابی می شود؟

بهره هوشی افراد به سه شکل مورد ارزیابی قرار می گیرد:

مفهومی

مهارت های عملی تحصیلی مانند ریاضی ساده، خواندن، استدلال، حافظه، دانش اکتسابی

اجتماعی

دوستی، ارتباط، همدلی، قضاوت اجتماعی، توانایی پیروی از قوانین اجتماعی

عملی

مراقبت شخصی، مسئولیت ها، سازماندهی، توانایی انجام وظیفه

متخصصان مراقبت های بهداشتی با فردی که در حال ارزیابی هستند مصاحبه می کنند و اطلاعاتی را از اعضای خانواده، مراقبان و معلمان جمع آوری می کنند. غربالگری دقیق و تاریخچه پزشکی کامل برای شناسایی یا رد سایر شرایطی که ممکن است علائم مشابه را ایجاد کنند مهم است. برای مثال، هم ID و هم اوتیسم می توانند مشکلات ارتباطی و رفتارهای غیر معمول ایجاد کنند.

آیا می توان از ناتوانی ذهنی پیشگیری کرد؟

برخی از علل ناتوانی ذهنی قابل پیشگیری هستند. شایع ترین آنها سندرم الکل جنینی است . زنان باردار نباید الکل مصرف کنند. دریافت مراقبت های مناسب دوران بارداری، مصرف ویتامین های دوران بارداری و واکسینه شدن در برابر برخی بیماری های عفونی نیز می تواند خطر تولد فرزند شما با ناتوانی های ذهنی را کاهش دهد. در خانواده هایی که سابقه اختلالات ژنتیکی دارند، ممکن است آزمایش ژنتیک قبل از بارداری توصیه شود . آزمایش‌های خاصی مانند سونوگرافی و آمنیوسنتز نیز می‌تواند در دوران بارداری برای بررسی مشکلات مرتبط با ناتوانی ذهنی انجام شود. اگرچه این آزمایشات ممکن است مشکلات قبل از تولد را شناسایی کنند، اما نمی توانند آنها را اصلاح کنند.

اختلال روانپزشکی در کودکان و نوجوانان عقب مانده ذهنی

شیوع اختلالات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان کم توان ذهنی به طور قابل توجهی بیشتر از نوجوانان عادی است. این به دلیل افزایش شدید خطر عصبی زیستی و روانی اجتماعی است. انواع اختلالات روانپزشکی که در این جمعیت یافت می شود. شامل تمام دسته های اصلیست که در جمعیت عادی یافت می شود. با این حال، به خصوص در جوانان عقب مانده تر، الگوهای غیرعادی رفتار ناهنجار نیز یافت می شود. این اختلالات اخیر اغلب بسیار شدید هستند. و نیاز به درمان شدید دارند. تشخیص دقیق این نوع اختلالات به ویژه حیاتی است اما همچنین پیچیده و بحث برانگیز است. طیف گسترده ای از درمان های دارویی برای این اختلالات وجود دارد. تا از شدت آسیب های وارده کم کند.

نکاتی برای والدین کودکانی که دچار عقب ماندگی ذهنی خفیف هستند

• هرچه می توانید در مورد معلولیت های ذهنی بیاموزید. هرچه بیشتر بدانید ، می توانید مدافع بهتری برای فرزند خود باشید.
• استقلال فرزند خود را تشویق کنید. به فرزند خود اجازه دهید کارهای جدید را امتحان کند و فرزندتان را تشویق کنید که کارها را به تنهایی انجام دهد.
• در مواقع ضروری فرزندتان را راهنمایی کنید و وقتی فرزندتان کار خوبی را انجام می دهد یا بر کار جدیدی مسلط می شود ، بازخورد مثبت بدهید.
• فرزند خود را درگیر فعالیت های گروهی کنید. شرکت در کلاس هنر یا دیگر زمینه های هنری و آموزشی به کودک شما کمک می کند تا مهارت های اجتماعی خود را تقویت کند.
• درگیر باشید. با برقراری ارتباط با معلمان فرزند خود ، می توانید پیشرفت آنها را دنبال کرده و آنچه را که فرزند شما در مدرسه می آموزد از طریق تمرین در خانه تقویت کنید.
• با سایر والدین کودکان دارای معلولیت ذهنی آشنا شوید. آنها می توانند منبع عالی مشاوره و حمایت عاطفی باشند.