افسردگی، علل و عوامل تاثیرگذار بر آن

افسردگی یکی از شایعترین اختلالات روانی در ایران و سایر کشورها است. افسردگی تقریباً در هر سنی می تواند روی هر کسی تأثیر بگذارد، اما دلایلی که بعضی از افراد دچار افسردگی می شوند همیشه مشخص نمی شوند. محققان گمان می کنند که در واقع دلایل مختلفی برای افسردگی وجود دارد و این دلایل همیشه قابل پیشگیری نیستند. عواملی که می توانند به افسردگی کمک کنند شامل مسائل ژنتیکی، شیمی مغز، برخی شرایط پزشکی، مصرف مواد، استرس و تغذیه نامناسب است که توضیح داده خواهد شد.

علت های افسردگی

تخمین زده می شود که 10 تا 15 درصد از جمعیت عمومی در طول عمر خود حداقل یک بار دچار افسردگی بالینی شوند. سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند 5٪ از مردان و 9٪ از زنان در هر سال افسردگی را تجربه می کنند.

علل مختلفی وجود دارد که می تواند باعث افسردگی شود. اما از این میان برخی از علل با مغز درارتباط هستند، مواردی که می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد شامل موارد زیر است:

عدم تعادل شیمیایی مغز

یکی از عوامل بیولوژیکی افسردگی عدم تعادل در انتقال دهنده های عصبی است که در تنظیم خلق دخیل هستند. انتقال دهنده های عصبی خاصی از جمله دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین نقش مهمی در خلق و خو دارند.

انتقال دهنده های عصبی، مواد شیمیایی هستند که به مناطق مختلف مغز کمک می کنند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. هنگامی که انتقال دهنده های عصبی خاصی کم باشد، ممکن است منجر به علائمی شود که ما آن را افسردگی بالینی می نامیم.

تئوری بیولوژیکی افسردگی نشان می دهد که داشتن بیش از حد یا خیلی کمی از انتقال دهنده های عصبی خاص باعث افسردگی یا حداقل در بروز آن دخیل می باشند. در حالی که این تئوری اغلب به عنوان علت اصلی افسردگی ذکر می شود، هنوز تأیید نشده است و بسیاری از کارشناسان معتقدند که عوامل پیچیده ای در افسردگی نقش دارند.

نحوه تاثیر داروها برای درمان افسردگی اغلب بر تغییر سطح برخی مواد شیمیایی در مغز است. برخی از این روش های درمانی شامل مهار کننده های بازجذب سروتونین (SSRI)، مهارکننده های بازگشت مجدد سروتونین-نوراپی نفرین (SNRI ها)، مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) و ضد افسردگی های سه حلقه ای (TCAs) هستند.

سلامت جسمی و شرایط پزشکی خاص

در صورت ابتلا به بیماری مزمن، اختلال خواب و یا بیماری تیروئید، احتمالاً علائم افسردگی را تجربه خواهید کرد. همچنین میزان افسردگی در افرادی که دارای درد مزمن، دیابت، بیماری مولتیپل اسکلروز و سرطان هستند بیشتر است. ذهن و بدن به وضوح در ارتباط هستند. اگر مشکل جسمی پیدا کنید، ممکن است تغییراتی در سلامت روان خود نیز پیدا کنید.

بیماری ها از دو طریق با افسردگی ارتباط دارند. استرس داشتن یک بیماری مزمن، ممکن است منجر به افسردگی شود. بعلاوه، برخی بیماری ها مانند اختلالات تیروئید، بیماری آدیسون و بیماری کبد می توانند علائم افسردگی را ایجاد کنند.

هورمون های جنسی زنانه

به طور گسترده اثبات شده است كه زنان تقریباً دو برابر مردان دچار افسردگی اساسی هستند. به دلیل بروز اختلالات افسردگی در سال های تولید مثل زنان، اعتقاد بر این است که عوامل خطرزای هورمونی ممکن است بر افسردگی زنان تاثیرگذار باشد.

خانمها به ویژه در مواقعی که هورمونهایشان در حال منتشر شدن است مستعد ابتلا به اختلالات افسردگی هستند، از جمله در طول دوره قاعدگی، بارداری، زایمان و …

نوسانات هورمونی ناشی از زایمان و شرایط تیروئید نیز می تواند در افسردگی تاثیر داشته باشد. افسردگی پس از زایمان بسیار زیاد اتفاق می افتد و اعتقاد بر این است که از تغییرات سریع هورمونی که بلافاصله پس از زایمان رخ می دهد ناشی می شود. همچنین، خطر افسردگی زنان پس از گذر از یائسگی کاهش می یابد.

تاریخچه خانوادگی و ژنتیک

سابقه خانوادگی، یکی دیگر از عوامل خطرزای مهم برای افسردگی است. اگر در خانواده شما افرادی دیگر نیز دچار افسردگی یا نوع دیگری از اختلال خلقی باشند، احتمالاً علائم افسردگی را تجربه خواهید کرد. برآوردها نشان می دهد که افسردگی تقریباً 40٪ توسط ژنتیک تعیین می شود.

مطالعات دوقلوها، فرزندخواندگی و خانواده ها، افسردگی را با ژنتیک مرتبط می داند. باوجود این که مطالعات نشان می دهد یک یک عامل ژنتیکی قوی برای افسردگی وجود دارد، محققان هنوز درباره عوامل ژنتیکی برای افسردگی مطمئن نیستند.

برای مثال، محققان دریافتند که داشتن پدر و مادر مبتلا به افسردگی، خطر افسردگی را دو برابر می کند، هنوز مشخص نیست که ژن ها چه نقشی در افسردگی و سایر اختلالات خلقی بازی می کنند، اما محققان می دانند که ژن های مختلف زیادی وجود دارد که می توانند نقش داشته باشند. با درک بهتر نحوه عملکرد آنها، محققان امیدوارند که بتوانند درمان های مؤثرتری را ایجاد کنند.

مهم است که به یاد داشته باشید هیچ یک از عوامل افسردگی به تنهایی عمل نمی کنند. عوامل ژنتیکی ممکن است یک عامل اصلی برای افسردگی باشد، اما دانشمندان همچنین بر این باورند که ژن ها و محیط با هم تعامل دارند تا افسردگی بروز کند.

منبع: علت های افسردگی