ارزیابی و نشخیص اختلالات روانشناسی

ارزیابی روانی و تشخیص روانشناختی

ارزیابی روان‌شناختی و تشخیص روانشناختی، نقطه شروع توصیه‌ شده برای هر کسی جهت سلامت ذهن و روان اوست. ارزیابی روانشناختی امتحانی نیست که در آن قبول یا رد شوید، بلکه یک روش جامع برای ایجاد یک پایه برای سلامت روان شما و یک گام اساسی در توسعه یک برنامه درمانی فردی است.

ارزیابی روانشناختی چیست؟

ارزیابی روانشناختی ، فرایند کاملی از یک ارزیابی و غربالگری است که توسط روانشناسان انجام می شود. روش های مورد استفاده برای ارزیابی به نیاز، هدف مورد برسی و مشکلات مراجع بستگی دارد. روانشناس در ارزیابی فرد، به دنبال سرنخ هایی برای حل یک رمز است تا ریشه مشکل را پیدا کند. هرچه تعداد بیشتری از سرنخ ها قابل شناسایی باشند، اطلاعات بیشتری برای درک آنچه اتفاق می افتد و تصمیم گیری در مورد گزینه های مناسب برای کمک به آن ها مشخص می شود. روانشناس در ارزیابی مواردی مانند خلق و خو، رفتار، یادگیری، اختلالات عصبی شناختی، اختلالات شخصیتی، نقص توجه و افسردگی را مورد بررسی قرار می دهد.

در جلسه ارزیابی تشخیصی چه اتفاقی می افتد؟

اکثر ارزیابی ها از طریق مصاحبه بالینی با یک متخصص روانشناسی انجام می شود که پس از بررسی کامل، درمانگر شما اطلاعات جمع آوری شده از مصاحبه بالینی و بررسی اسناد را به منظور تعیین یافته های تشخیصی و خلاصه بالینی، را جهت تشخیص کنار هم قرار می دهد. روانشناس متخصص از شما سوالات مختلفی در مورد زندگی و تجربیات شما خواهد پرسید، همچنین ممکن است از شما خواسته شود که تست هایی را انجام دهید که جزئیات بیشتری را برای ارزیابی شما ارائه می دهد. و اما ارزیابی‌های روان‌شناختی می‌تواند برای هر فرد متفاوت باشد، که بستگی به مشکلات مراجع و پیچیدگی یا شدت آن خواهد داشت. پس از ارزیابی، مرحله بعدی شروع فرایند درمان است که چند روز پس از ارزیابی روانشناختی برگزار می شود.

 آیا تفاوتی بین ارزیابی روانشناختی و آزمون روان سنجی وجود دارد؟

بله قطعا تفاوت هایی در این زمینه وجود دارد. یک تست روانشناسی، برای اندازه گیری یک آیتم خاص مانند: هوش، موفقیت، حافظه کاری، شخصیت، توجه و موارد دیگر طراحی شده است. اما ارزیابی روان‌شناختی ممکن است شامل یک یا چند آزمون روان‌ سنجی باشد، که همگی بر اساس آنچه درمانگر در تلاش برای اندازه‌گیری، ارزیابی یا تشخیص است تعیین می‌شود.

چه زمانی باید ارزیابی روانشناختی انجام شود؟

برخی عقیده دارند، که ارزیابی‌ های روان‌شناختی برای همه لازم و ضروری نیست و افراد فقط باید از مشکلات جدی برخورددار باشند تا برای ارزیابی و مشاوره به روانشناس مراجع کنند. اما این طرز تفکر کاملا اشتباه است چرا که ایجاد یک درک صحیح از سلامت روان، می تواند به شما در مدیریت سلامت روان خود و همچنین پیشگیری از یک سری مسائل، کمک کند.

انواع آزمون ها و تست های روان شناختی

تست های روانشناسی

تست های روانشناسی مجموعه ای از آیتم ها هستند که برای سنجش ویژگی های مربوط به رفتار در انسان ها طراحی شده اند. رفتار انواع مختلفی دارد. به رفتار قابل مشاهده، رفتار آشکار گفته می شود. برخی از تست های روان شناختی سعی دارند تا میزان کنونی انجام رفتار آشکار را در افراد اندازه بگیرند. برخی دیگر، میزانی که فرد در گذشته به رفتار آشکار مبادرت ورزیده را اندازه می گیرند. نوع دیگر رفتار، رفتار ِنهان نامیده می شود. این نوع رفتار در درون افراد رخ می دهد و به صورت مستقیم قابل مشاهده نیست. برای نمونه، احساسات و افکار، انواعی از رفتار نهان هستند. برخی تست ها این نوع رفتار را می سنجند. همان گونه که رفتارها انواع گوناگونی دارند، آزمون ها هم به انواع مختلف تقسیم می شوند.

تست هایی که در یک زمان مشخص، تنها بر روی یک فرد اجرا می شوند، آزمون های فردی نام دارند. در نقطه مقابل، آزمون های گروهی دسته ای از آزمون ها هستند که می توان آن ها را در یک زمان مشخص بر روی بیشتر از یک نفر اجرا نمود. برای نمونه، وقتی معلم یک مدل برگه امتحانی را میان دانش آموزان پخش می کند، در حال اجرای آزمونی گروهی است. تست ها براساس نوع رفتاری که می سنجد نیز طبقه بندی می شوند. تست های توانایی شامل آیتم هایی هستند که سرعت، دقت، یا هر دو را مورد سنجش قرار می دهند. هر چقدر در یک تست توانایی، سریع تر عمل کنید یا دقیق تر پاسخ دهید، نمره ی بالاتری دریافت خواهید کرد.

اگر شما یا یکی از اعضای خانواده برای تست روانشناسی معرفی شده اید، احتمالاً سؤالاتی در ذهنتان ایجاد می شود. یا ممکن است در مورد تست روانشناسی شنیده باشید و تعجب کنید که چرا باید تست دهید. تست روانشناسی ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما برای کمک به شما طراحی شده است.

از بسیاری جهات، تست و ارزیابی روانشناختی شبیه تست های پزشکی است. اگر یک بیمار علائم فیزیکی داشته باشد، یک پزشک ممکن است برای درک علت ایجاد این علائم، اشعه ایکس یا آزمایش خون را تجویز کند. نتایج آزمایشات به ایجاد یک برنامه درمانی کمک می کند.

ارزیابی‌های روان‌شناختی نیز همین هدف را دنبال می‌کنند. روانشناسان از آزمون ها و سایر ابزارهای ارزیابی برای اندازه گیری و مشاهده رفتار بیمار برای رسیدن به تشخیص و راهنمایی درمان استفاده می کنند.

روانشناسان تست ها و ارزیابی ها را به دلایل مختلف انجام می دهند. به عنوان مثال، کودکانی که در مدرسه مشکل دارند، ممکن است تحت آزمون استعداد یا آزمون ناتوانی های یادگیری قرار بگیرند. تست هایی برای سنجش زمان واکنش و حافظه می‌تواند به عصب‌روان‌شناس کمک کند تا شرایطی مانند آسیب‌های مغزی یا زوال عقل را تشخیص دهد.

اگر فردی در محل کار یا مدرسه یا در روابط شخصی مشکل دارد، تست‌ها می‌توانند به روانشناس کمک کنند تا بفهمد آیا ممکن است فرد در مدیریت خشم یا مهارت‌های بین فردی مشکلاتی داشته باشد یا ویژگی‌های شخصیتی خاصی داشته باشد که به این مشکل کمک می‌کند. تست های دیگر ارزیابی می‌کنند که آیا بیماران اختلالات عاطفی مانند اضطراب یا افسردگی را تجربه می‌کنند یا خیر.

علت اصلی مشکلات یک فرد همیشه روشن نیست. به عنوان مثال، اگر کودکی در مدرسه مشکل دارد، آیا مشکل خواندن مانند نارساخوانی دارد؟ مشکل توجهی مانند اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)؟ مشکل در کنترل تکانه؟ تست‌ها و ارزیابی‌های روان‌شناختی به روان‌شناس اجازه می‌دهد تا ماهیت مشکل را درک کند و بهترین راه برای رسیدگی به آن را بیابد.

اطلاعات بیشتر در رابطه با تست ها و ارزیابی ها

آزمون‌ها و ارزیابی‌ها دو جزء مجزا اما مرتبط یک ارزیابی روان‌شناختی هستند. روانشناسان از هر دو نوع ابزار برای کمک به تشخیص و طرح درمان استفاده می کنند.

تست شامل استفاده از آزمون های رسمی مانند پرسشنامه یا چک لیست است. اینها اغلب به عنوان آزمون‌های «نرم شده و هنجار شده» توصیف می‌شوند. این به سادگی به این معنی است که آزمون‌ها استاندارد شده‌اند به طوری که آزمون‌دهندگان به روشی مشابه ارزیابی می‌شوند، بدون توجه به اینکه در کجا زندگی می‌کنند یا چه کسی آزمون را برگزار می‌کند. به عنوان مثال، یک آزمون هنجار و نرم شده، از توانایی های خواندن یک کودک، ممکن است توانایی آن کودک را در مقایسه با سایر کودکان هم سن یا سطح کلاس رتبه بندی کند. آزمایش‌های مرجع هنجار توسط محققان توسعه و ارزیابی شده‌اند و ثابت شده‌اند که برای اندازه‌گیری یک صفت یا اختلال خاص مؤثر هستند.

ارزیابی روانشناختی می‌تواند شامل مؤلفه‌های متعددی مانند آزمون‌های روان‌شناختی مرجع، آزمون‌ها و نظرسنجی‌های غیررسمی، اطلاعات مصاحبه، سوابق مدرسه یا پزشکی، ارزیابی پزشکی و داده‌های مشاهده‌ای باشد. یک روانشناس بر اساس سؤالات خاصی که پرسیده می شود، تعیین می کند که از چه اطلاعاتی استفاده کند.

به عنوان مثال، یکی از تکنیک های رایج ارزیابی، مصاحبه بالینی است. هنگامی که یک روانشناس با مراجع در مورد نگرانی ها و سابقه او صحبت می کند، می تواند نحوه تفکر، استدلال و تعامل بیمار با دیگران را مشاهده کند. ارزیابی ها همچنین ممکن است شامل مصاحبه با سایر افراد نزدیک به بیمار مانند معلمان، همکاران یا اعضای خانواده باشد.

با هم، تست و ارزیابی به روانشناس اجازه می دهد تا تصویر کاملی از نقاط قوت و محدودیت های یک فرد را ببیند.

مراجعه به روانشناس

تست های روانشناسی برای همه یکسان نیستند. روانشناسان برای هر مراجع مجموعه خاصی از ارزیابی ها و تست ها را انتخاب می کنند. برخی از روانشناسان تنها بر ارزیابی بیماران تمرکز می کنند و پس از تشخیص، آنها را برای درمان به سایر متخصصان ارجاع می دهند. در هر صورت، فرآیند آزمایش و ارزیابی کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که بیمار درمان متناسب با نیازهای فردی او را دریافت می‌کند.

DSM چیست و چه کاربردی دارد؟

DSM راهنمایی برای روانشناسان و روانپزشکان جهت تشخیص اختلالات روانی است. در واقع ملاک هایی که افراد بر اساس آن به عنوان یک فرد بیمار تشخیص گذاری می شوند، مطابق یک استاندارد بین المللی که تحت عنوان DSM است و  مورد پذیرش متخصصان در فرایند تشخیص می باشد. در واقع مصاحبه بالینی و ارزیابی کلی و همچنین تست های رواشناسی به روانشناس کمک می کند که مراجع را در یکی از اختلالات dsm طبقه بندی کند. چرا که اگر این کار به درستی انجام نگیرد قطعا درمان درستی هم صورت نخواهد گرفت.

انواع اختلالات روانپزشکی بر اساس DSM

  • اختلالات خلقی
  • اختلال عصب شناختی خفیف
  • اختلالات کم توجهی و بیش فعالی
  • اختلال پرخوری
  • اعتیاد رفتاری
  • اختلال اضطرلب فراگیر
  • اختلالات شخصیتی

انواع اختلالات شخصیتی بر اساس DSM5

DSM-5 اختلالات شخصیتی را به سه گروه تقسیم می کند.

گروه اول

این اختلالات شخصیتی با رفتارهای عجیب و غریب یا غیر عادی مشخص می شوند. افرادی که دارای اختلالات شخصیتی گروه اول هستند، در روابط دچار اختلالات عمده می شوند زیرا رفتار آن ها ممکن است عجیب، مشکوک یا جدا از هم تلقی شود. اختلالات شخصیتی گروه اول شامل موارد زیر است:

  1. اختلال پارانوید، که بین 2.3 تا 4.4 درصد از بزرگسالان را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار می دهد. علائم شامل بی اعتمادی مزمن و فراگیر نسبت به سایر افراد است. مشکوک شدن به فریب یا استثمار توسط دیگران، از جمله دوستان ، خانواده و شرکا.
  2. اختلال شخصیت اسکیزوئید، که با انزوای اجتماعی و بی تفاوتی نسبت به افراد دیگر مشخص می شود. مردان را بیشتر از زنان تحت تأثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به این اختلال اغلب افراد سرد و گوشه گیر توصیف می شوند ، به ندرت روابط نزدیکی با سایر افراد دارند و ممکن است درگیر درون نگری و خیال پردازی باشند.
  3. اختلال اسکیزو تیپیال، که شامل گفتار، رفتار و ظاهر عجیب و غریب، و همچنین باورهای عجیب و مشکل در ایجاد روابط است.

یک نکته مهم در ارزیابی این است که در طول ارزیابی، درباره تجربیات، افکار و احساسات خود صادق باشید. یک متخصص سلامت روان قابل اعتماد همیشه بهترین ها را برای شما در ذهن خواهد داشت. به یاد داشته باشید که این یک بخش مشترک و ضروری از سفر درمانی است و آنچه در پایان در انتظار است می تواند مسیر شما به سمت بهبودی باشد.

گروه دوم

اختلالات شخصیتی گروه دوم با رفتارهای چشمگیر یا نامنظم مشخص می شود. افرادی که از این گروه دارای اختلال شخصیت هستند، یا احساسات بسیار شدیدی را تجربه می کنند یا رفتارهای بسیار تکانشی، نمایشی، بی پروایی یا قانون شکنی را انجام می دهند.

اختلالات شخصیتی گروه دوم عبارتند از:

  1. اختلال شخصیت ضد اجتماعی، که برخلاف سایر اختلالات شخصیتی در دوران کودکی خود را نشان می دهد (بیشتر تا نوجوانی یا بزرگسالی آشکار نمی شود). علائم شامل نادیده گرفتن قوانین و هنجارهای اجتماعی و عدم پشیمانی برای سایر افراد است.
  2. اختلال شخصیت مرزی، که با بی ثباتی در روابط بین فردی، احساسات، تصور از خود و رفتارهای تکانشی مشخص می شود.
  3. اختلال شخصیت خود شیفته، که با خود محوری، تصور مبالغه آمیز از خود و عدم همدلی با دیگران همراه است و اغلب ناشی از شکنندگی نهفته در احساس خود است.

گروه سوم

اختلالات شخصیتی گروه سوم با اضطراب مشخص می شود. افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی در این خوشه تمایل دارند اضطراب فراگیر و یا ترس را تجربه کنند.

اختلالات شخصیتی گروه سوم شامل موارد زیر است:

  1. اختلال شخصیت اجتنابی یک الگوی بازداری و اجتناب اجتماعی است که از ترس عدم کفایت و انتقاد دیگران ایجاد می شود.
  2. اختلال شخصیت وابسته، که شامل ترس از تنها ماندن است و اغلب باعث می شود کسانی که دارای این اختلال هستند کارهایی را انجام دهند و سعی کنند دیگران را مجبور به مراقبت از آنها کنند.
  3. اختلال شخصیت وسواسی ، که با اشتغال به نظم ، کمال و کنترل روابط مشخص می شود. اگرچه به طور مشابه نامگذاری شده است ، اما همان اختلال وسواس جبری (OCD) نیست.